Posljedice poskupljenja energenata i zabrane izvoza poljoprivrednih proizvoda proizvoda kao što su kukuruz, pšenica, žitarice itd. i od Ukrajine i od Rusije, protokom vremena se sve više osjete širom Evrope.
Osim rasta cijena tih sirovina koje su podstakle potrošače širom kontinenta da panično kupuju osnovne namirnice, Evropa se sada suočava i sa još jednom indirektnom posljedicom, prenosi Blic.
Naime, supermarketi širom kontinenta, od Španije do Rusije, su zbog praznih rafova (isto kao i na početku pandemije) počeli da uvode ograničenja prodaje, kako ulja tako i drugih namirnica. Ipak, i ove mjere prema saopštenjima nadležnih institucija mogu da se ispostave kontraproduktivnim.
Prije nešto manje od dvije nedjelje, tj. 09. marta, na sastanku eksperata povodom prehrambene sigurnosti u Evropskoj komisiji bilo je riječi i o ovakvim mjerama. Izvršna vlast EU je upozorila na takve poteze (ograničenje količine koja može da se kupi), jer se plaše da bi to moglo da “pošalje signal” potrošačima da nema dovoljno proizvoda, što bi izazvalo paničnu kupovinu. Tokom sastanka je više puta povlačena paralela između trenutne situacije i pometnje za toalet papirom s’ početka pandemije, prenosi Euractiv.
Njemačka
Od izbijanja sukoba sve više snimaka i fotografija njemačkih supermarketa koje kruže društvenim mrežama koji pokazuju prazne rafove. Uveliko je grupa stručnjaka upozorila na probleme u snabdijevanju pojedinom robom u Njemačkoj, a iz supermarketa i trgovinskih lanaca su saopštili da je primećeno povećana potražnja za uljem i brašnom.
Veliki broj supermarketa koji su prijavili povećanu potražnju su uveli ograničenja u prodaji.
– U našim prodavnicama trenutno primjećujemo povećanu potražnju posebno za suncokretovo ulje, kao i repičino i maslinovo ulje – rekli su iz jednog njemačkog trgovinskog lanca, te da su ograničili prodaju na jednu ili dvije boce.
Portparol Saveznog udruženja njemačke maloprodaje “Trgovina prehrambenim proizvodima” Kristijan Bočer, pozvala je ljude da ne gomilaju zalihe, već da “kao na početku korona krize” pokažu solidarnost prema drugim kupcima.
Ona je dodala i da ne postoje nikakve informacije o opštim nestašicama širom nacije.
Austrija
Austrija uveliko ima oformljen krizni štab koji analizira stanje snabdjevenosti u zemlji, i u 8 od 11 oblasti je izdato upozorenje.
Prema povjerljivom dokumentu, kako piše list Hojte, za određene oblasti je na skali od šest nivoa izdato upozorenje, a eksperti ističu da postoji potreba za obazrivošću zbog problema u snabdijevanju gasom, naftom, sirovinama i mikročipovima.
Krizni štab je naveo da je došlo do utrostručenja cijene đubriva, te su ukazali i na problem visokog nivoa cijena žitarica.
Posebno je zanimljiva i vijest da je jedini proizvođač konzerviranog hljeba takođe izložen ogromnoj potražnji.
– Svaki dan dobijamo oko 300 narudžbenica građana, a uz to imamo i sporazume o snabdijevanju prodavnica za preživljavanje. Svakog dana naši pogoni rade 16 sati, navodi pekara “Dajzer” iz Badena, prenosi Tanjug.
Hrvatska
Prema pisanju Jutarnjeg lista, porodice u hrvatskoj masovno kupuje ulje, te bi trgovci mogli, u slučaju da potražnja ne padne, da uvedu restrikcije.
List je prenio i izjave velikih trgovinskih lanaca u Hrvatskoj koji su rekli da su dobro snabdjeveni i da ne namjeravaju da uvedu restrikcije još uvijek.
Belgija
Veliki trgovinski lanci u Belgiji su ograničili prodaju brašna, ulja i konzerviranog povrća zbog povećane potražnje.
Iz nekoliko kompanija su napomenuli da je u pitanju “preventivna mjera”, te da nestašica u suštini nema. Kupci u Belgiji trenutno mogu da kupe u pojedinim radnjama samo dva pakovanja ulja, brašna ili konzerviranog povrća.
Pored snabdijevanja i cijene hrane u belgijskim prodavnicama su ostale stabilne uprkos astronimskom rastu energenata i grejanja u zemlji. Litar sunokretovog ulja u Belgiji se može naći za 2,40 evra, bijelo brašno je od 0,55 evra po kilogramu, a litar mlijeka od 1,30 evra.
Italija
Situacija sa snabdijevanjem hranom u Italiji je u krajnju ruku nezavidna, i u ovoj zemlji su se oglasili trgovinski lanci koji su naveli da počinju sa “racionalizacijom zaliha” u Toskani, venetu i drugim pokrajinama.
Na primjer, supermarketi u Trevisu i Belunu su ograničili prodaju ulja na dva pakovanja po kupcu, dok na drugim mjestima ograničena je prodaja ulja na 5 pakovanja od po litar.
– Situacija oko snabdijevanja se razvija, ali ne u mjeri u kojoj bi ljudi trebali da se pretjerano brinu, saopšteno je iz jednog italijanskog trgovinskog lanca.
Španija
U Španiji se već danima bilježi navala na brašno. Ova zemlja je do sada uvozila čak 62 odsto ulja iz Ukrajine, te ga je i pored panike sve manje.
– Naručili smo nove količine ulja, ali već danima nema isporuka, rekla je prodavačica u jednom supermarketu u Barseloni.
Pojedini supermarketi ograničili su prodaju suncokretovog ulja na pet litara po osobi, a ista mjera važi i za brašno.
Udruženje supermarketa i drugih velikih trgovinskih lanaca “Asedas” je prije par dana ukazao na neuobičajeno ponašanje potrošača i saopštilo da je snabdijevanje ovim proizvodima u Španiji osigurano.
Ipak,prema pisanju tamošnjih medija, do problema može doći na ljeto, i dodaju da zbog zaustavljanja izvoza kukuruza iz Ukrajine može da dođe i do nestašica stočne hrane.
Rusija
Kremlj je već nekoliko puta upozorio narod da ne paniče i masovno kupuju namirnice kao što su šećer i pšenica. Cijene hrane su u Rusiji drastično porasle, a i sa svih strana te države stižu informacije o nestašicama.
– Rusi nemaju nikakvu potrebu da jure u prodavnice i otkupljuju šećer, brašno i toalet papir u velikim količinama, rekao je portparol Kremlja Dimitrij Peskov u petak.
Iako se radi o zemlji koja je veliki izvoznik šećera, cijene su u posljednje dvije nedjelje prema zvaničnim podacima tamošnjeg zavoda za statistiku porasle 15 odsto.