U Njemačkoj su vijekovima prevladavali vjernici Katoličke ili Evangelističke crkve. Zadnjih godina se to drastično promijenilo, pa tako mnogi danas više ne znaju ni zašto se uopšte slavi Uskrs.
“Protestant ili katolik?” To je pitanje u Njemačkoj dugo bilo relevantno jer je govorilo mnogo o pogledu na svijet i načinu života. Pričest ili konfirmacija i crkveno vjenčanje za većinu su bili sastavni dio života. Generacije i generacije su svoje slobodno vrijeme provodile na crkvenim aktivnostima, piše DW.
Ali sve to se već odavno počelo mijenjati. Još prije godinu dana u Njemačkoj je bilo 51 posto katolika i protestanata. Ali sada, u proljeće ove godine, prvi put nakon dugo vremena većina stanovnika ne pripada ni Katoličkoj niti Evangeličkoj crkvi.
“To je istorijski trenutak, budući da poslije mnogo vijekova u Njemačkoj više nije ‘normalno’ biti vjernik”, kaže Karsten Frerk, berlinski sociolog iz naučne grupe koju je osnovala humanistička fondacija Đordano Bruno, koja je kritički raspoložena prema religiji.
Gubitak značenja
“Nekada su crkve učestvovale u svim segmentima društvenog života”, kaže sociolog Detlef Polak sa univerziteta Minster. Pedesetih godina prošlog vijeka one su bile prezentne u svakodnevici ljudi, određivale opšte prihvaćena shvatanja porodičnog života, morala i stabilizovale novonastali politički poredak, objašnjava Polak.
I dodaje da su i u decenijama nakon toga dvije velike crkve imale uticaja na javnost, “recimo kada se radilo o pomirenju s istočnoevropskim susjedima ili o pitanjima socijalne pravde ili o biotehničkim pitanjima na granici između života i smrti”.
Prema Polakovom mišljenju, Crkve su polako počele gubiti na značenju u šezdesetim godinama prošlog vijeka, kada je s ekonomskim poletom došlo do promjene porodičnih struktura i emancipacije žena. Tada je počela da slabi vjerska povezanost. Ali prije otkazivanja vjere obično dolazi do prestanka učešća u crkvenom životu.
“Kada se odreknete vjerske tradicije, onda pada i uticaj religije na način življenja”, pojašnjava Polak.
Stariji umiru, mlađi napuštaju Crkvu
Ali uprkos tom trendu, u devedesetim godinama prošlog vijeka je više od 72 posto stanovnika Njemačke pripadalo jednoj od dvije velike crkve. “Negativni razvoj se uočava već duže vrijeme. Ali on se u proteklih šest godina jako ubrzao”, kaže sociolog Frerk. Crkve su u razdoblju od 2000. do 2015. godišnje gubile oko 0,6 do 0,8 posto udjela u stanovništvu, a nakon 2016. ta se stopa povećala na 1 do 1,4 posto godišnje.
Stariji vjernici polako izumiru, a mlađi sve češće zvanično izlaze iz Crkve. Nisu svi ti izlasci politički motivisani, kaže Robert Stefanus, predsjednik natkonfesionalnog udruženja REMID. Mnogi ne žele više da plaćaju crkveni porez koji za crkve ubire njemačka država, a dio na taj način protestuje protiv načina na koji se crkve odnose prema seksualnim skandalima u svojim redovima.
U Njemačkoj u međuvremenu živi više od 40 posto ljudi koji ne pripadaju nijednoj od dvije velike crkve. Naravno, to ne znači i da nisu vjernici. Mnogi su muslimani ili Jevreji, a tu su i pripadnici drugih hrišćanskih zajednica.
Ljudi više ne znaju ni zašto se slavi Uskrs
Nedavno ispitivanje javnog mnjenja pozabavilo se razlozima tog negativnog trenda. Ispitivanje opisuje “tri stepena erozije”. Najprije su ljudi izgubili “vjeru u bitne sadržaje hrišćanstva”. Tako još samo 37 posto građana vjeruje da je Isus Božji sin (1986 – 56 posto). Drugi stepen je izlazak iz Crkve kao organizacije, a nakon toga slijedi “odricanje od hrišćanskih kulturnih tradicija”, mada se još “neko određeno vrijeme” drži do njih. Zanimljivo je da uprkos svemu 70 posto ispitanika smatra da je hrišćanstvo sastavni dio Njemačke – i kod ateista je ta brojka prilično visoka, čak 55 posto.
Koliko je izgubljeno zanimanje za hrišćanske sadržaje pokazuje i činjenica da sve manje ljudi zna zašto se slave određeni crkveni praznici poput Uskrsa. Vrhunac je da je za većinu građana Njemačke Spasovdan već odavno samo Dan očeva ili jednostavno Dan muškaraca – a ne praznik kojim se 40. dan poslije Uskrsa slavi Hristovo vaznesenje na nebo.
Danas u Njemačkoj ima manje od 22 miliona katolika i manje od 20 miliona protestanata j što je ukupno ispod 50 posto stanovništva. Stručnjaci procjenjuju da će 2060. samo još 30 posto njemačkih građana biti vjernici Katoličke ili Evangelističke crkve, piše DW.
