U Francuskoj se danas održava prvi krug predsjedničkih izbora, a oko 48,7 miliona birača pozvano je da iskoristi svoje pravo glasa i izabere jednog od 12 predsjedničkih kandidata, među kojima su četiri žene i osam muškaraca.
Glavni rival sadašnjem predsjedniku Emanuelu Makronu je liderka desnice Marin le Pen, ali se sudeći po ispitivanjima javnog mnjenja, očekuje da Makron odnese pobjedu.
S obzirom na to da se ne očekuje apsolutna većina glasova ni za jednog kandidata u prvom krugu, dva kandidata s najvećim brojem glasova ulaze u završnicu predsjedničke trke u drugom krugu – 24. aprila.
Posljednje ankete daju prednost centristi Makronu sa 26 odsto glasova, zatim slijede Marin Le Pen sa 23 procenta, Žan-Lik Melenšon 17,5 odsto i Erik Zemur sa 9,5 procenata glasova birača.
U drugom krugu, predviđaju ispitivanja javnog mnjenja, Makron bi mogao da pobijedi sa 53 odsto glasova, a Le Penova bi dobila 47 procenata.
Poslije prvog mandata obilježenog društvenim previranjima i nastojanja da liberalizuje francuske zakone o radu, smanji poreze za najbogatije i privrednike, kao i da preoblikuje transatlantske odnose, Makron je ušao u predsjedničku trku s više neizvjesnosti nego 2017. godine, u okolnostima rata u Ukrajini i posljedične ekonomske krize.
Makron već mjesecima vodi u anketama, ali se posljednjih dana, kako pokazuju rezultati ispitivanja javnog mnjenja, sve više smanjuje njegova prednost u odnosu na Le Pen.
Kandidatkinja desničarskog Nacionalnog okupljanja (RN), 53-godišnja Le Pen, poslije kratkotrajne advokatske karijere, ulazi 1998. godine u Nacionalni front, koji je tada vodio njen otac Žan-Mari Le Pen.
Kako ocjenjuju francuski i drugi zapadni mediji, Le Pen duguje podršku dobrog dijela birača uspješnom udaljavanju od krajnje desničarske retorike svog oca, ali i zadržavanju ključne stranačke politike protiv imigracije.
Pritom, ona šalje biračima jednostavnu poruku – “vaš novac završiće u vašim džepovima”.
Trećeplasirani kandidat je radikalni levičar Žan-Lik Melanšon za koga se, prema anketama, opredeljuje oko 15,5 odsto ispitanika, a četvrti najbolje kotirani predsjednički kandidat je ultradesničar, bivši novinar Erik Zemur, sa 9,5 odsto podrške među anketiranima.
Zemur, koji sebe opisuje kao spasioca nacije od navodne islamske prijetnje, u januaru je osuđen na novčanu kaznu od 10.000 evra za podsticanje mržnje u svojim izjavama o maloljetnim migrantima bez pratnje, koje opisao kao “kradljivce, ubice i silovatelje”.
Valeri Pekres, koja sebe poredi sa Margaret Tačer i Angelom Merkel, ima podršku Republikanaca, Unije demokrata i partija centra i upravo joj ta stranačka zaleđina daje podršku jednog dijela biračkog tijela.
Međutim, prema anketama, nju ne podržava više od 10 odsto glasača u prvom krugu.
Kad je riječ o ostalim kandidatima, grubo se mogu podijeliti na desničarski i ljevičarski tabor, pri čemu desnicu, pored Zemura i Le Pen, još predstavlja i Nikola Dipon-Enjan, evroskeptik iz partije “Ustani, Francuska”.
Na strani ljevice su An Idalgo, gradonačelnica Pariza od 2014. i kandidatkinja Socijalističke partije, Natali Arto, bivša nastavnica koju je kandidovala Partija radničke borbe, lider francuskih komunista Fabijen Rusel i Janik Žado, predstavnik Zelenih koji najavljuje “ekološku revoluciju” u Francuskoj.
Među kandidatima je i Filip Putu, u ime Nove antikapitalističke stranke, dok takozvane ruraliste predstavlja Žan Lasal, ekscentrični poslanik koji je nekad bio pastir na Pirinejima.
U Francuskoj je u petak u ponoć počela izborna tišina, koja će trajati do 20.00 danas, kada se zatvaraju birališta.
Tradicionalno, izbori počinju dan ranije na francuskim prekomorskim teritorijama.