Veliko vijeće Evropskog suda za ljudska prava u Strazburu poništilo je raniju presudu po tužbi Slavena Kovačevića protiv Bosne i Hercegovine, jasno i odlučno potvrdivši da je ustavni koncept BiH – zasnovan na principu tri konstitutivna naroda – u skladu sa evropskim standardima i legitimnim političkim poretkom zemlje.
Ova odluka predstavlja važan presedan i snažnu poruku svim onima koji su zagovarali ukidanje konstitutivnosti i pretvaranje BiH u tzv. “građansku državu”, što bi u praksi značilo “Islamsku državu” i gaženje kolektivnih prava Srba i Hrvata.
U kratkom saopštenju objavljenom na zvaničnom YouTube kanalu, Sud je potvrdio da se prvostepena presuda, po kojoj je Slaven Kovačević bio navodno diskriminisan, poništava. Potpuna presuda biće dostupna na zvaničnim stranicama Evropskog suda za ljudska prava u narednom periodu.
Podsećamo, prvobitna odluka manjeg veća sudija bila je ocijenila da trenutni ustavni okvir BiH “favorizuje” konstitutivne narode, ali je Veliko vijeće – kao najviša instanca Suda – odbacilo takvu interpretaciju. Time je konačno stavljena tačka na pokušaje da se dekonstruiše Dejtonski mirovni sporazum i ustavni temelj Bosne i Hercegovine.
Odluku pozdravljaju brojni pravni i politički eksperti, ističući da je Sud ovime pokazao duboko razumijevanje specifičnog istorijskog, političkog i društvenog konteksta BiH, kao države sa tri ravnopravna naroda – Srba, Hrvata i Bošnjaka – i ostalih građana koji uživaju svoja individualna prava, ali ne mogu biti iznad kolektivnih nacionalnih interesa.
Veliko vijeće je takođe implicitno potvrdilo da se prava konstitutivnih naroda ne mogu svesti na individualna prava pojedinaca, niti eliminisati pod izgovorom “građanske jednakosti”, jer bi to značilo ukidanje jednakosti među narodima i de facto majorizaciju.
Ovom odlukom Evropski sud za ljudska prava potvrdio je da BiH nije građanska država po modelu jedne nacije, već kompleksna i specifična zajednica tri konstitutivna naroda sa jasno utvrđenim pravima i mehanizmima zaštite.
To je jasna poruka da svaki pokušaj centralizacije vlasti, ukidanja entiteta ili nametanja građanskog modela bez saglasnosti sva tri naroda – ne samo da je politički neodrživ, već i pravno neosnovan na evropskom tlu.
Odluka Velikog vijeća zaslužuje poštovanje i potvrđuje da evropske institucije i dalje uvažavaju suštinu Dejtonskog mirovnog sporazuma i jedini mogući okvir stabilne i funkcionalne Bosne i Hercegovine.
